Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar ve Sağlıklı Yaşam Biçimleri Programı
Bulaşıcı olmayan hastalıklar (BOH), günümüzde küresel hastalık yükünün en önemli bileşenlerinden biri haline gelmiştir. Kalp-damar hastalıkları, diyabet, kanserler ve kronik solunum yolu hastalıkları gibi BOH’lar, her yıl 41 milyondan fazla ölüme yol açmaktadır; bu da tüm küresel ölümlerin yaklaşık %74’ünü oluşturmaktadır (WHO, 2023). Dünya Sağlık Örgütü, BOH’ların büyük ölçüde önlenebilir olduğunu; ancak risk faktörleri olan fiziksel hareketsizlik, sağlıksız beslenme, tütün kullanımı ve zararlı alkol tüketiminin bu yükü artırmaya devam ettiğini vurgulamaktadır.
BOH yalnızca sağlık sistemlerine değil, aynı zamanda ekonomik kalkınmaya, toplumsal refaha ve sürdürülebilirliğe de doğrudan etki etmektedir. Düşük ve orta gelirli ülkelerde bu hastalıkların yükü daha ağır hissedilmekte, anahtar gruplar, düşük sosyoekonomik düzeydeki bireyler, göçmenler, yaşlılar ve engelliler daha yüksek risk altına girmektedir. Dolayısıyla, BOH ile mücadele aynı zamanda sağlıkta eşitlik mücadelesidir.
Halk Sağlığı Perspektifinden Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar
BOH’ların halk sağlığına etkileri çok boyutludur:
- Fiziksel hareketsizlik, obezite, tip 2 diyabet ve kardiyovasküler hastalıkların başlıca belirleyicilerindendir.
- Sağlıksız beslenme, özellikle yüksek tuz, şeker ve trans yağ tüketimi, hipertansiyon, felç ve bazı kanser türleri ile ilişkilidir.
- Tütün kullanımı, her yıl 8 milyondan fazla erken ölüme yol açmakta ve en büyük önlenebilir ölüm nedenidir.
- Zararlı alkol tüketimi, karaciğer hastalıkları, ruh sağlığı bozuklukları ve kazalara bağlı ölümleri artırmaktadır.
Bütün bu faktörler sosyal, kültürel ve politik belirleyicilerle bağlantılıdır. Bu nedenle bireysel davranış değişikliği tek başına yeterli olmayıp; güçlü halk sağlığı politikaları, farkındalık çalışmaları ve sistematik önleme stratejileri gereklidir.
Çalışmalarımız
Program kapsamında yürüttüğümüz faaliyetler;
- Eğitim ve farkındalık çalışmaları ile tıp öğrencilerinin BOH ve sağlıklı yaşam konusunda bilgi düzeyini artırmayı,
- Atölyeler, seminerler ve saha etkinlikleri ile sağlıklı yaşam alışkanlıklarını yaygınlaştırmayı,
- Sosyal medya kampanyaları ve ulusal farkındalık aktiviteleri aracılığıyla geniş kitlelere ulaşmayı,
- Savunuculuk çalışmaları ile sağlık politikalarının şekillendirilmesinde tıp öğrencilerinin görünürlüğünü artırmayı,
- Çocuklar, gençler ve anahtar gruplarda sağlıklı yaşam bilinci oluşturmayı,
hedeflemektedir.
Ayrıca, tıp fakültelerinde BOH’ların yalnızca biyomedikal yönüyle değil, aynı zamanda önleme, erken tanı ve sağlıklı yaşam biçimlerini teşvik eden halk sağlığı boyutuyla da ele alınması için savunuculuk faaliyetleri yürütmekteyiz.
Birlikte Daha Sağlıklı Bir Gelecek
Bulaşıcı olmayan hastalıklarla mücadele, bireysel gayretlerin ötesinde kolektif çaba ve güçlü toplumsal dayanışma gerektirir. SCOPH çatısı altında yürüttüğümüz bu program, genç hekim adaylarının bilgi ve enerjilerini birleştirerek daha sağlıklı, eşitlikçi ve sürdürülebilir bir toplum için katkı sunmalarını sağlamaktadır.
Bizler biliyoruz ki:
“Sağlıklı yaşam bir ayrıcalık değil, herkes için temel bir haktır.”
Bu bilinçle, hem bireysel hem de toplumsal düzeyde sağlıklı yaşam biçimlerini yaygınlaştırmaya, bulaşıcı olmayan hastalıklarla mücadelede öncü olmaya ve daha adil bir sağlık geleceği inşa etmeye devam ediyoruz
